Zorg, economie en samenleving zijn in crisis.  ‘Antwoorden’ in de vorm van beleid en regelgeving worden vaak aangevoeld als symptoombestrijding die de onderliggende moeilijkheden niet lijken aan te pakken. We voelen ons hierdoor vaak overgeleverd aan systemen die als niet ziend, niet horend en niet begrijpend ervaren worden.

C. Otto Scharmer, senior docent aan het Massachusetts Institute of Technology en grondlegger van het Presencing Institute, publiceerde in 2009 ‘Theory U’, een boek dat in 2013 een vervolg kreeg met ‘Leiden vanuit de toekomst’ en uitmondde in een pleidooi voor transformatie van een aantal instituten (waaronder regering, scholen, bedrijven NGO’s, banken én gezondheidszorg). Hiervoor moeten we onze aandacht ombuigen en leren kijken wat er zich vanuit de toekomst aandient.

Samen met de sprekers in deze reeks, zoeken we uit wat dit zeer concreet voor de (eigen) sectoren, zorg en economie, vandaag kan betekenen.

In samenwerking met Sylvester Productions zal deze seminariereeks live worden gestreamd en kan het dus gevolgd worden via een streamlink.

Zijn we als de dood voor een doodgewoon sterven? Over de kracht van het natuurlijk overlijden: het gewone stervensproces in de kijker.

Ooit was het stervensproces iets wat de meeste mensen in ons land goed kende. Mensen stierven thuis, werden thuis opgebaard. Het sterven hoorde bij het leven. Nu gebeurt dit veel minder waardoor er veel onwetendheid heerst . Anderzijds geven de nieuwe evoluties aangaande het levenseinde ook veel verwarring . Terug het natuurlijk overlijden belichten kan helpende inzichten geven voor elke zorgverlener.

• 11u30. Sterven, een kwestie van leven of dood?
  Een ethische blik op het hedendaags sterven.
  Linus Vanlaere

• 14.00 u. Onthaal
• 14.30 u. Welkom door Luc Braeckmans, academisch adviseur UCSIA
• 14.35 u. Inleiding door dagvoorzitter Walter Krikilion, voorzitter Vlaamse Stuurgroep KSGV
• 14.45 u.
  ‍Van morele verwonding naar ethische veerkracht van zorgprofessionals
  Linus Vanlaere (VIVES Hogeschool) & Mieke Grypdonck (UGent)
  In deze duolezing wordt een kwalitatief onderzoek gepresenteerd – vanuit VIVES en sTimul – dat peilde naar de ervaringen van verpleegkundigen die tijdens de covid-crisis in de eerste lijn stonden. Het toont aan hoe ingrijpend de crisis was voor hun professionele zelfverstaan. Het gaat om een onderzoek naar en reflecties bij ervaringen tijdens de eerste covid-golf.
  De onderzoeksresultaten laten niet alleen zien dat er nood is aan ‘moreel herstel’, ze tonen ook aan hoe belangrijk de ethische en existentiële dimensie van de zorg is. Het onderzoek geeft te denken over hoe hulpverleners op dit vlak meer en beter kunnen – en moeten – worden ondersteund, en niet alleen in crisissituaties. Tegelijk stemt het onderzoek tot  nadenken over hoe zorgprofessionals ‘ethisch leren’.
  De onderzoeksresultaten zullen worden toegelicht, aangevuld met verdiepende inzichten over ethische verantwoordelijkheid, raakbaarheid, huiver (als eerste ethiek) en morele veerkracht. Tijdens het onderzoek werkten beide sprekers nauw samen met Tina Vandecasteele, die een centrale bijdrage leverde. Tina Vandecasteele is docent en onderzoeker binnen zorgetisch lab sTimul en de bacheloropleiding Verpleegkunde en Vroedkunde aan de VIVES Hogeschool campus Roeselare.
• 15.45 u. Vragenronde
• 16.00 u. Koffiepauze
• 16.30 u. Zorg, zelfzorg en zinzorg? Een terugblik
  An Haekens (Zorggroep Alexianen Tienen)
  In deze lezing blikt An Haekens terug op de covid-periode zoals ze beleefd werd binnen de Alexianen Zorggroep Tienen. Dit is een zorgorganisatie waartoe een psychiatrisch ziekenhuis, enkele mobiele teams en drie woonzorgcentra ’s behoren en waar ruim 800 medewerkers werken.
• 17.00 u. Vragenronde
• 17.15 u. Panelgesprek met Linus Vanlaere (VIVES Hogeschool), Mieke Grypdonck (UGent) en An Haekens (Zorggroep Alexianen Tienen), gemodereerd door dagvoorzitter Walter Krikilion
• 18.00 u. Receptie met broodjesbuffet

De opleiding vroedkunde campus Brugge en Kortrijk voorziet voor u een webinar rond de juridische en morele inzichten binnen de zorgverlening door de vroedvrouw.  Binnen deze webinar gaan we dieper in op enkele juridische en morele inzichten binnen de zorgverlening door de vroedvrouw.  Zin om naast het theoretisch kader ook een concrete toepassing mee te krijgen, dan nodigen we je graag uit!

• Verwelkoming
  Mevr. Devos Tineke
  Opleidingshoofd vroedkunde, Hogeschool VIVES
• Juridisch draagvlak voor vroedvrouwen tijdens arbeid en bevalling.
  mevr. Isabelle De Beir, Advocaat Flowlaw
  We bekijken wat de wetgeving zegt over de bevoegdheden van de vroedvrouw. We frissen de wettelijke basis op en ontdekken de nieuwste uitbreidingen. Wat zijn de grijze zones? Wat als er een zich een fout voordoet? Waarop kunnen we ons dan beroepen?
• Pauze
• Ethische dillema's in de zorg
  dhr. Linus Vanlaere, Docent vroed- en verpleegkunde, Hogeschool VIVES
  Vroedvrouwen worden dagelijks geconfronteerd met kleinere en/of grotere dilemma’s die raken aan loyaliteiten, verlangens, verschillende to do’s. We bekijken samen welke dilemma’s er zijn op de werkvloer, wat maakt dat dilemma’s ons raken en het belang om er iets mee te doen. Vier dialoogsleutels worden meegegeven als concrete handvatten om het gesprek erover aan te gaan met alle betrokkenen (collega, zorgontvanger, ...).

• Ondeugende zorg. Humor in gekkenwerk.
  Linus Vanlaere ontwikkelt unieke ethische perspectieven die zorgprofessionals prikkelen om geëngageerd aan de slag te blijven. Hij neemt ons mee in zijn verhaal van ‘Ondeugende zorg, Humor in gekkenwerk’. Humor is onmisbaar in zorgrelaties. Met humor hou je er de pit in, geef je adem aan je engagement voor mensen en aan je goesting om door te gaan. Ondeugende zorg is een ode aan die kracht, in het besef dat zorg altijd onvolmaakt is.
• Actuele ontwikkelingen, indeling van hematologische maligniteiten en verdieping in multiple myeloom.
  Stijn Vandevelde is oncocoach en expert in de hematologie, AZG Kortrijk, en neemt jullie mee in de complexe wereld van de hematologie en geeft toelichting bij de diagnostiek, behandelingen, prognoses, en verpleegkundige zorg bij veel voorkomende hematologische aandoeningen.

• Zorg bij larynxcarcinoom en tracheacanule.
  Hilde Vanneste, onco-coach met bijzondere expertise voor abdominale hoofd- en hals chirurgie in AZG Kortrijk.
  Sommige patiënten komen op onze verpleegafdeling met een larynxcarcinoom en/of een tracheacanule. Hoe verzorg je die en wat zijn de verpleegkundige aandachtspunten bij het aspireren?
• Het volgend jaar gezin.
  Leander Verdievel, schrijver-scenarist
  Leander Verdievel vertelt in zijn volgende boek, ‘Het volgend-jaar-gezin’, over de zeventien IVF- pogingen en een lange adoptieprocedure die nodig waren om zijn droom en die van zijn vrouw Karen in vervulling te laten gaan. Hij neemt jullie mee in zijn ontwapenend eerlijk verhaal van een vader die tien jaar wachtte op een kind.

Najaarsconferentie op initiatief van Degroof Petercam en het Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht van de KU Leuven. Zij nodigen u uit voor een presentatie met uiteenlopende thema’s. Samen denken we na over de uitdagingen van morgen. Want de toekomst ligt in ieders handen.

• 14.15 u. Onthaal
• 14.25 u. Inleiding
  Jonny Van De Casteele, Private Banker, Degroof Petercam
  Prof. Chris Gastmans, professor medische ethiek, KU Leuven

• 14.30 u. Macro-economische update: een korte reis rond de wereld
  Hans Bevers, Chief Economist, Degroof Petercam

• 15.00 u. Lezing
  Groeien in verantwoordelijkheid dankzij kleine
  ondeugden en lijflijke ervaringen van kwetsbaarheid
  Dr. Linus Vanlaere
  Dr. Linus Vanlaere behaalde een doctoraat in de theologie. Hij is zorgethicus verbonden aan het zorgethisch lab sTimul, de opleiding verpleeg- en vroedkunde en het Expertisecentrum Zorginnovatie van de VIVES-hogeschool. Aan de KU Leuven is hij vrijwillig wetenschappelijk medewerker. Via het collectief ‘Transformatie in zorg’ zet hij mee in op diepgaande verandering in zorgorganisaties. Hij is auteur van het boek ‘Zorgen zonder je hart te verliezen’ (LannooCampus 2022), en samen met Prof. Roger Burggraeve van de boeken ‘Ondeugende zorg: humor in Gekkenwerk’ (2019) en ‘Gekkenwerk: kleine ondeugden in de zorg’.

• We sluiten de conferentie af met een afternoon tea.

Als zorgverlener in het zorg- en welzijnswerk word je meer dan ooit dagelijks met keuzes geconfronteerd die een grote impact hebben op de zorgontvanger in zijn relaties. Af en toe zijn het moeilijke keuzes die je blijven bekommeren: wat betekent 'goed' doen hier? Soms gaat het zelfs om onmogelijke keuzes waarbij je niet het gevoel hebt te kunnen kiezen of zelfs goed te doen. Op de duur dreig je je 'hart' te verliezen: je bekommernis voor anderen en daarmee ook je goesting.

Zorgen zonder je hart te verliezen wil deze dynamiek doorbreken en brengt een alternatieve aanpak naar voren door middel van een open gesprek. In dialoog gaan met anderen, met de zorgontvanger en zijn context, maar ook met collega's, brengt je in voeling met wat er echt toe doet. Dit gesprek helpt om keuzes te maken die je verbinden met degene voor wie je het allemaal doet.

Lezing ‘Waardigheid in palliatieve zorg. Hoe kan je als hulpverlener een waardigheidsbevorderend dialoog voeren?’ Voor referenten palliatieve zorg van de ziekenhuizen.

Ouderen met dementie stellen soms bizar gedrag waar we in de context van hulpverlening geen raad mee weten. Om vanuit een rijker arsenaal te kunnen reflecteren over dit gedrag en over een zorgethische aanpak ervan, worden vier begrippen van de presentietheorie toegelicht. Deze begrippen worden gesitueerd in de filosofie van Levinas en worden aangevuld vanuit het perspectief van humor.

Voor de medewerkers & vrijwilligers van PC Sint-Kamillus te Bierbeek spreek ik over de kracht van kleine ondeugden in zorg die soms Gekkenwerk is.

Lachen in de zorg, is dit zorgwekkend? Of is zorg om lachen misschien lachwekkend? Kan je het wel maken om in tijden van crisis waarin hulpverleners zich uit de naad werken om levens te redden, zorgverleners uit te nodigen aandacht te geven aan humor? Of is humor misschien juist nodig om als zorgverlener te kunnen volhouden? En (het respect voor) de zorgontvanger dan? Met dit mini-symposium willen we uitzoeken hoe lachen in de zorg kan leiden tot deugddoende zorg. Geen procedures of stappenplannen, maar samen zoeken naar de plaats en rol van humor in het zorg dragen voor anderen en zichzelf, dit is de ambitie van het symposium. De sprekers zullen het  publiek uitnodigen om met verwondering te kijken naar de bijzondere mix van humor en zorg. Wens je (nog) bewuster te kunnen omgaan met humor en misschien ook moediger te worden in het durven hanteren van humor in de zorg - zelfs in moeilijkere tijden -, dan is dit mini-symposium zeker iets voor jou.

Wie durft zijn vinger opsteken en zeggen: "Ik ben volmaakt in wat ik doe op mijn werk?" Wie durft aan te geven dat hij steeds met 100 % goesting aan de slag is? Niemand van ons durft wellicht zo'n uitspraken te doen. Dat ligt niet in onze aard. Soms willen we echt wel goed doen, maar zijn er oorzaken die buiten onze macht liggen en die ervoor zorgen dat we er niet in slagen. Bijvoorbeeld hebben we niet de tijd die we zouden willen. We voelen ons onmachtig. Soms kan je wel, maar heb je gewoon geen zin. We staan immers niet elke dag met volle goesting op. Toch? Morele stress - het wrange gevoel als je niet de zorg kunt realiseren die je zou willen realiseren - is net als schuldgevoel een dooddoener in de zorg. Je geraakt er moe van. Zelfs opgebrand, als je niet oplet.

Deze workshop is gebaseerd op het boek ‘Gekkenwerk: kleine ondeugden voor leraren’ (Vanlaere, Burggraeve & Janssens, 2019) dat afrekent met de mythe van de leraar als de Volmaakte Opvoeder. Misschien benader je meer het ideaal van Volmaakte Opvoeder als je mild kan zijn voor je eigen imperfecties, door te tonen hoe je ook maar een kwetsbare mens bent die z’n stinkende best doet en met vallen en opstaan probeert ‘een goede mens’ te zijn? Door ruimte te maken voor de antipathie die je ervaart, door jezelf wankelmoedigheid te gunnen, door je eigen middelmatigheid te aanvaarden, door zelfs af en toe eens een masker op te zetten, door gevoelens van irritatie en woede toe te laten en door jezelf regelruimte te geven en zelfs momenten van ongehoorzaamheid, zorg je ervoor dat je geëngageerd en gemotiveerd aan de slag blijft. Of toch voldoende gemotiveerd.

Aan zorgzame mensen dichten we vaak vele, mooie eigenschappen toe: ze zijn steeds een en al oor, ze staan immer paraat om alles te laten vallen waar ze op dat moment mee bezig zijn om de hulpvraag van de ander krachtdadig te beantwoorden, ze zijn geduldig en vergevingsgezind, ze versagen nooit. Misschien voel jij je toch niet aangesproken? Dat hoeft ook niet. Zorgzaamheid kan ook ‘à la Lambik’: niet heldhaftig en zelfs dankzij kleine ondeugden die als het ware haperingen zijn in onze manier van ‘er zijn’ voor de ander. In het verhaal van ‘de ethiek van Lambik’ staan we stil bij hoe aandacht voor kleine ondeugden als antipathie, luiheid, hypocrisie, woede of irritatie, middelmatigheid en ongehoorzaamheid net ruimte kunnen scheppen voor de ander als ander… Daarom passen ze misschien toch bij zorgzaamheid.