Als zorgverlener word je met moeilijke, en soms onmogelijke keuzes geconfronteerd. Vaak gaat het om ‘kleine’ keuzes, die een grote impact hebben op wie je verzorgt maar ook op jezelf. Soms heb je niet het gevoel te kunnen kiezen of te kunnen doen wat je denkt dat de ander goed doet. Op de duur dreig je je ‘hart’, je bekommernis en de zin in je werk te verliezen.

Zorgen zonder je hart te verliezen helpt te ontdekken wat te doen wanneer je voor die moeilijke keuzes staat, hoe je dilemma’s en twijfels bespreekbaar maakt en hoe je jezelf daarin oefent. Want in dialoog gaan met collega’s, met zorgontvangers en hun naasten, kan helder stellen wat er echt toe doet.

Humor is onmisbaar in zorgrelaties. Ze maakt het mogelijk om erkenning te geven aan mensen die antipathie of zelfs irritatie oproepen. De tragische aspecten van hulpverlening maakt ze leefbaar. Tegelijk helpt humor om een balans te vinden: in plaats van cynisch te worden of net hyperactief, helpt ze om dicht bij kwetsbare mensen te zijn en blijven.

Kortom: met humor houd je er de pit in, geef je adem aan je engagement voor mensen en aan je goesting om door te gaan. Ondeugende zorg is een ode aan die kracht, in het besef dat zorg altijd onvolmaakt is.

Via getuigenissen, praktijkverhalen en dialoog gaat dit boek, net zoals humor, op zoek naar nieuwe en onverwachte perspectieven. Het wijst op ruimte tussen de regels van de zorgorganisatie, geestig, speels en gevoelig voor verrassende meerzinnigheid. Bovenal schept het ruimte voor een menselijke, doorleefde en ondeugende zorg.

Wie van zorg afhankelijk is, hoopt op betrokken zorgverleners. Betrokken zorgverlening komt er echter niet vanzelf. Het vergt zorgethisch leiderschap: de bemoeienis van iemand die anderen kan inspireren, ondersteunen en begeleiden om de dagelijkse zorg zo te geven dat mensen tot hun recht komen. Iemand die hiervoor de voorwaarden creëert. Niet vanuit het moeten, maar wel vanuit een krachtig ont-moeten.

Zorgethisch leiderschap in praktijk zet de krijtlijnen uit voor wat zorgethisch leiderschap kan betekenen, en onderzoekt welke stappen er binnen een organisatie nodig zijn om zorgethiek  waar te maken. Het biedt managers, leidinggevenden en stafmedewerkers, maar zeker ook docenten, studenten en zorgverleners, een helder beeld van zorgethisch leiderschap en reikt handvatten aan om het in de praktijk vorm te geven.

Hoe maken professionele zorgverleners het verschil voor mensen die aan hun zorg zijn toevertrouwd?

Ziek zijn of ouder worden is verwarrend: mensen verliezen de vertrouwde grond onder de voeten en ervaren angst voor wat de toekomst zal brengen, of voor verlies van waardigheid. Zeker dan wil iemand zich beschermd voelen, beluisterd en geholpen.

Zorgverleners die dat (in)zien, (door)voelen en laten merken in de dagelijkse zorg, zijn als een warme, goed passende jas. Zorg verlenen is bovenal mensenwerk. Je leert het niet ‘van moeten’, wel van het ‘ont-moeten’. Je wordt het met vallen en opstaan, door jezelf op de juiste wijze raakbaar te maken. Over deze boeiende reis naar de ander vanuit jezelf en terug, gaat dit boek.

Zorgethiek in praktijk reikt professionals en studenten een basis aan om een betrokken relatie op te bouwen met zorgontvangers, waarbij die laatsten echt ervaren dat het er je als zorgverlener om te doen is dat het goed met hen gaat. Op basis van de juiste deelcompetenties, voorbeelden en praktijkverhalen biedt het zo een houvast om zorgethiek centraal te stellen in het zorgproces.

Gelukkig zijn zorgdragers ook maar mensen

Zorg staat meer dan ooit onder druk. Van hulpverleners en mantelzorgers wordt elke dag veel verwacht. Ze willen het ook ‘goed’ doen en eisen veel van zichzelf. Het moeten bijna volmaakte mensen zijn, ‘Voorbeeldige Zorgdragers’ bij wie de goedheid nooit eens wankelt.

Om ontmoediging, verkramping, overspanning en morele hypocrisie te vermijden, vertrekt dit boek van praktijken die Niet-Voorbeeldige zorgdragers aan de dag leggen. Zij houden het vol dankzij een beetje roddel af en toe, het (h)erkennen van antipathie of woede, het toelaten van wat middelmatigheid, kleine vormen van ongehoorzaamheid of zelfs luiheid... Zijn al die kleine ondeugden bovendien geen uitingen van aarzelend, zoekend, twijfelend, maar daardoor ook diep-doorleefd en authentiek zoeken naar goede zorg?

Gekkenwerk doorbreekt hardnekkige stereotiepen en brengt een eigenzinnige en ontwapenende kijk op zorgrelaties. Met citaten uit actueel literair werk en talrijke voorbeelden uit de zorgpraktijk bewijzen de auteurs het nut van de kleine ondeugden. Gekkenwerk is een bevrijdend boek dat het verhaal brengt van en voor gewone mensen die in al hun kleinheid grootse dingen doen.

Een ontwapenend pleidooi voor feilbare leraren

Onze samenleving heeft ontzettend hoge verwachtingen van leraren. We eisen dat ze in elke situatie een antwoord klaar hebben, we vragen hen altijd geduldig te reageren en we willen dat ze zich steeds evenwichtig en voorbeeldig gedragen. Hoeft het te verwonderen dat burn-out in het onderwijs piekt?  

De nieuwe editie van GEKKENWERK rekent af met de mythe van de Voorbeeldige Leraar. De leraar is ook maar een mens. Gelukkig maar! Want iemand laten openbloeien, kun je als leraar alleen door je eigen fragiliteit en feilbaarheid te (h)erkennen en er oordeelkundig mee om te gaan. Slaag je erin om niet op de loop te gaan voor antipathie, wankelmoedigheid en middelmatigheid, noch voor hypocrisie, frustratie en opstandigheid, word je een gelukkiger en beter leraar.

De huidige levenseindezorg staat voor grote uitdagingen. Technologische vooruitgang zorgt ervoor dat we langer leven, maar vaak ook langer zorgafhankelijk zijn. Dat er meer mogelijkheden bestaan dan vroeger maakt de keuzes er niet altijd gemakkelijker op. Tegelijkertijd willen zorgverleners en -organisaties waardevolle zorg blijven bieden.

Dit werkboek wil helpen om dat doel te bereiken. Organisaties zorgen voor de nodige structuur en expertise, maar ook de gebundelde krachten van zorgverleners dragen in belangrijke mate bij aan een zorgvuldige en zorgzame levenseindezorg.

Levenseinde. Naar een ethisch kader biedt ethisch gedreven zorgverleners een stap-voor-stapaanpak met een waaier aan hulpmiddelen en leervormen.

Ethisch leiderschap vormt een belangrijke uitdaging in de zorg. Leidinggevenden in de zorg staan vaak in spreidstand. De vraag naar ‘goede’ oplossingen voor allerhande problemen is dagelijkse kost. Leidinggevenden in de zorg functioneren in een cultuur die gericht is op het bevorderen van de doelmatigheid en doeltreffendheid van de zorg. Daarnaast is er ook behoefte aan het creëren van een cultuur van zorgzaamheid, met aandacht voor zorgvrager en zorgverlener. Deze complexiteit vraagt een ethische reflectie over de wijze waarop leiderschap moet worden opgenomen in de concrete organisatie van zorg. Het gaat niet alleen over wat een leidinggevende doet, maar ook wie de leidinggevende is.

Dit boek gaat over een nieuw model van leiderschap. Het is een reflectie over leiderschap met de zorgethiek als referentiekader. Het staat stil bij de betekenis van het zijn van de leidinggevenden in de zorg. Ze worden verbonden met de context, de zorgcultuur waarin ze werken.