‘Zelfdoding: mag het of mag het niet?’. Het lijkt een irrelevante vraag. Toch is dit de titel van een ongemeen rakend boek van de Nederlandse ethicus Harry Kuitert. Mijn licentiaatsthesis Godsdienstwetenschappen hierover (2001) leerde me een ‘andere’ ethiek kennen. Ethiek die het perspectief zoekt van wie kwetsbaar is en daarom noopt tot huiver om te oordelen. Ethiek die de klemtoon legt op verantwoordelijkheid en zorgzaamheid van eenieder voor eenieder. Ethiek die doet werken aan contexten en relaties waarin mensen tot hun recht komen.

Daarna kreeg ik de kans om me aan het Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht (KULeuven) vier jaar lang te verdiepen in deze benadering van ethiek die bij ‘zorgethiek’ aansluiting vindt. Hier begon ook mijn avontuur met mijn oud-professor en Levinas-kenner Roger Burggraeve. Zijn denken over verantwoordelijkheid bleek een krachtige grondstroom voor zorgethiek. In 2006 promoveerde ik aan de faculteit Theologie met een proefschrift over de grondslagen van zorg. Geen puur filosofisch-ethisch vertoog, maar met praktisch-ethische vertaling naar ouderen die zich niet meer thuis voelen in dit bestaan.

De boeken ‘Cirkels van zorg’ (2005) en ‘Zorg aan zet’ (2010), geschreven samen met prof. Chris Gastmans, waarin concrete ethische thema’s in de zorg voor ouderen worden behandeld, verraden dezelfde hunkering naar een zorgethiek ‘met de voeten op de grond’. De hartslag van de praktijk van ouderenzorg mocht ik voelen in woonzorggroep GVO, waar ik tot in 2016 aan de slag was. Ik begeleidde er ethisch overleg, wroette mee met mensen op zoek naar een inspirerende visie ‘van onderuit’, en mocht er samen met hen de eerste stappen zetten in het bouwen aan een infrastructuur en het creëren van een klimaat waarin deugddoende zorg groeit.

In een lerende gemeenschap met mensen uit verschillende zorgpraktijken leerden we van en met elkaar over hoe je ethiek ‘laat groeien van onderuit’. We deelden ervaringen en brachten die ‘op begrip’. Met professor Mieke Grypdonck en met Madeleine Timmermann legden we die ervaringskennis na meer dan vier jaar samen leren vast in de boeken ‘Zorgethiek in praktijk’ (2019) en ‘Zorgethisch leiderschap in praktijk’ (2020). Die lerende gemeenschap is zo’n typische leervorm zoals we die in het zorgethisch lab sTimul (2008) ontwikkelen. Opnieuw samen met inspirerende collega’s mocht ik er – en mag ik er nog steeds – sleutelen aan ervaringsgerichte manieren van leren en reflecteren. Vanuit de scholengroep RHIZO kreeg ik alle kansen om te zoeken naar wat ervaringsgericht leren kan betekenen voor de opleidingen personenzorg en leefgroepbegeleider.

Vandaag doceer ik ethiek in de opleidingen verpleeg- en vroedkunde in VIVES. Het zorgethisch lab sTimul heeft in dezelfde hogeschool een vruchtbaar en veilig nest gevonden. Net als ikzelf. Met collega’s blijf ik me engageren voor het ontwikkelen en begeleiden van uitdagende vormen van leren inzake zorgethiek. Tegelijk blijf ik als vrijwillig wetenschappelijk medewerker ook verbonden met KULeuven en in het bijzonder met mijn oud-professor Roger Burggraeve. Met hem probeer ik zorgethiek verder te schoeien op de leest van Levinas. In die zin schreven we samen ‘Gekkenwerk: kleine ondeugden voor zorgdragers’ (2013) en ‘Ondeugende zorg: humor in Gekkenwerk’ (2020). Ik engageer me ook in het collectief 'Transformatie in de zorg' waar ik samen met collega's een duw probeer te geven aan zorgorganisaties die aan het kantelen zijn (in de goede richting).